Flow – Przepływ: Klucz do efektywnej pracy pod presją
16/01/25
W świecie coraz szybszego tempa pracy i rosnących wymagań, wiele osób zmaga się z wyzwaniami wynikającymi z presji. W tym kontekście wyjątkową rolę odgrywa koncepcja „flow”, czyli stanu pełnego zaangażowania i harmonii między wyzwaniami, a kompetencjami. Wykres „FLOW – Teoria przepływu” doskonale ilustruje ten fenomen, jednocześnie wskazując inne stany emocjonalne, które możemy doświadczać w zależności od poziomu trudności zadań i poczucia własnych umiejętności.
Co to jest flow?
Flow, znane również jako przepływ, to stan psychiczny, w którym osoba jest całkowicie pochłonięta wykonywaną czynnością. Charakteryzuje się poczuciem sprawczości, utratą poczucia czasu oraz skupieniem na zadaniu. W stanie flow poziom wyzwań (pozioma oś wykresu) idealnie równoważy poziom umiejętności i dostępnych zasobów (pionowa oś wykresu). Mechanizmem napędzającym do działania jest chęć wykonania zadania, a nie unikanie nieprzyjemnych konsekwencji.
Na przedstawionym wykresie flow znajduje się w górnej prawej części – to punkt, gdzie wyzwania są wysokie, ale osoba posiada wystarczające kompetencje, aby sobie z nimi poradzić. Ten stan sprzyja najwyższej produktywności i satysfakcji z pracy.
FLOW
Inne stany w zależności od poziomu wyzwań i kompetencji
Lęk (wysokie wyzwania, niskie kompetencje): Gdy poziom trudności zadań przewyższa nasze możliwości, pojawia się poczucie zagubienia, niepewności i strachu. To negatywnie wpływa na efektywność i samopoczucie.
Niepokój (umiarkowane wyzwania, niskie kompetencje): W tej strefie osoby odczuwają stres wynikający z niedopasowania swoich umiejętności do oczekiwań. Często towarzyszy temu poczucie bezradności.
Apatia (niskie wyzwania, niskie kompetencje): Przy braku wyzwań oraz poczuciu braku odpowiednich kompetencji, osoby mogą popaść w obojętność i utratę motywacji.
Nuda (niskie wyzwania, wysokie kompetencje): Kiedy zadania są zbyt łatwe w stosunku do naszych umiejętności, może pojawić się znużenie i brak zaangażowania.
Odprężenie (niskie wyzwania, umiarkowane kompetencje): To stan relaksu, w którym osoba czuje się komfortowo, ale nie jest zmotywowana do intensywnego działania.
Kontrola (wysokie kompetencje, umiarkowane wyzwania): Osoby w tej strefie odczuwają pewność siebie i mają kontrolę nad sytuacją, jednak brakuje im elementu wyzwania, który stymulowałby rozwój.
Pobudzenie (wysokie wyzwania, umiarkowane kompetencje): Ten stan występuje, gdy wyzwania są nieco powyżej obecnych możliwości, co stymuluje rozwój i motywuje do działania.
Czy można być cały czas w stanie flow?
Bycie cały czas w stanie flow jest teoretycznie możliwe, ale praktycznie trudne do osiągnięcia i utrzymania. Stan flow wymaga równowagi między wyzwaniami a kompetencjami, wysokiego poziomu skupienia oraz eliminacji rozpraszaczy. W codziennym życiu pojawiają się jednak różne przeszkody, takie jak zmęczenie, monotonia lub nadmiar bodźców, które mogą zakłócić ten stan.
Dodatkowo, nasz mózg potrzebuje odpoczynku i regeneracji, aby utrzymać zdolność do koncentracji. Ciągłe bycie w stanie flow mogłoby prowadzić do przeciążenia poznawczego i wypalenia. Dlatego ważne jest, aby traktować flow jako pożądany, ale przejściowy stan, który wspiera efektywność i satysfakcję z pracy, ale nie jako coś, co powinno trwać nieprzerwanie. Kluczem jest umiejętne balansowanie między pracą, odpoczynkiem i innymi aktywnościami.
Ustalaj wyraźne cele: Wyraźne i mierzalne cele pomagają pracownikowi zrozumieć, czego się od niego oczekuje i jakie rezultaty ma osiągnąć.
Zapewnij odpowiednie zasoby: Upewnij się, że pracownik ma dostęp do odpowiednich narzędzi, technologii i informacji, które są potrzebne do realizacji zadań.
Dopasuj wyzwania do kompetencji: Powierzaj pracownikowi zadania, które są ambitne, ale możliwe do wykonania w ramach jego umiejętności, aby uniknąć frustracji lub nudy.
Dawaj regularny feedback: Informuj pracownika o postępach, doceniaj jego osiągnięcia i wspieraj go w rozwiązywaniu trudności.
Rozwijaj umiejętności pracownika: Zainwestuj w szkolenia, mentoring i rozwój kompetencji, aby pracownik czuł, że ma narzędzia do osiągnięcia sukcesu.
Buduj zaufanie: Twórz środowisko, w którym pracownik czuje się bezpiecznie, aby podejmować ryzyko i eksperymentować bez obawy przed karą.
Dostosuj sposób pracy: Bądź elastyczny w zakresie harmonogramów i metod pracy, aby uwzględnić indywidualne potrzeby i preferencje pracownika.
Celebruj sukcesy: Doceniaj osiągnięcia, zarówno te duże, jak i małe, aby pracownik czuł się zmotywowany i doceniony.
Czerp radość z procesu: Flow to stan, w którym sam proces wykonywania pracy przynosi satysfakcję.
Jakie pytania zadawać pracownikowi, aby pomóc mu osiągać flow?
Jakie zadania sprawiają, że tracisz poczucie czasu? Pozwala to zidentyfikować rodzaj pracy, która naturalnie angażuje pracownika.
Czy obecne zadania są dla Ciebie wystarczająco wyzwaniem? Pomaga zrozumieć, czy zadania nie są zbyt łatwe lub zbyt trudne.
Czy czujesz, że masz odpowiednie zasoby i umiejętności, aby poradzić sobie z zadaniem? Pozwala ocenić, czy pracownik ma wszystko, czego potrzebuje, by osiągnąć sukces.
Co najczęściej Cię rozprasza podczas pracy? Identyfikacja przeszkód, które uniemożliwiają wejście w stan głębokiego skupienia.
Co moglibyśmy zmienić, abyś mógł bardziej skupić się na swojej pracy? Daje przestrzeń na refleksję i wskazanie, jakie zmiany środowiskowe mogą pomóc.
Które momenty w pracy dają Ci największą satysfakcję? Pomaga zrozumieć, co motywuje pracownika i co może prowadzić do flow.
Jakie umiejętności chciałbyś rozwijać w kontekście swojej pracy? Pozwala zidentyfikować obszary, które mogą zwiększyć poczucie kompetencji i rozwój.
Jak radzisz sobie z wyzwaniami w pracy? Pomaga zrozumieć strategię pracownika w radzeniu sobie z trudnościami.
Czy uważasz, że obecne zadania mają znaczenie dla Twojego rozwoju zawodowego? Identyfikuje, czy zadania są zgodne z celami długoterminowymi pracownika.
Jak mogę pomóc Ci bardziej skupić się na zadaniach, które lubisz najbardziej? Zachęca do dialogu o preferencjach i środowisku pracy.
Podsumowanie
Flow, czyli stan przepływu, to idealna równowaga pomiędzy wyzwaniami a kompetencjami, która pozwala na osiągnięcie pełnego zaangażowania w wykonywane zadanie. Kluczową rolę w wspieraniu pracownika w osiągnięciu flow odgrywa szef. Powinien on dostosowywać zadania do kompetencji pracownika, zapewniać narzędzia do pracy, a także budować środowisko oparte na zaufaniu i wzajemnym wsparciu. Regularny feedback, dbałość o rozwój pracownika oraz celebracja sukcesów są niezbędne, by zespół mógł osiągać swoje maksymalne możliwości.
Z drugiej strony, pytania skierowane do pracownika mogą pomóc lepiej zrozumieć jego potrzeby i preferencje, co sprzyja dopasowaniu pracy do jego potencjału. Dialog z pracownikiem pozwala identyfikować przeszkody oraz obszary, które wymagają wsparcia lub modyfikacji.
Pamiętajmy, że flow to nie tylko sposób na zwiększenie produktywności, ale także na budowanie satysfakcji z pracy i zaangażowania zespołu. Świadome podejście do zarządzania flow przynosi korzyści zarówno dla pracownika, jak i dla całej organizacji.